‘Vertrouwen is goed, controle is beter.’ Een bekende uitspraak die de vinger op de zere plek legt. Controle is wat de mens wil, ook op het gebied van technologie. Dat zou zomaar de reden kunnen zijn dat er een bepaalde angst heerst rondom artificial intelligence (ai).
Ai speelt, wellicht ongemerkt, al een grote rol in ons leven. Denk aan de inzet van chatbots, zelfrijdende auto’s en virtuele assistenten als Alexa. Het brengt ons gemak, toch vertrouwen we er niet volledig op. Liever hebben we zelf de touwtjes in handen. De vraag is of dat terecht is.
Hoewel verschillende ai-toepassingen ‘gewoon’ zijn geworden, zijn er ook situaties waarin we liever een persoon tegenover ons hebben. Moeten we dat idee niet loslaten? Stel je voor dat alle informatie waarover huisartsen beschikken wordt gebundeld in één supercomputer. Dan heeft de arts toegang tot de kennis en kunde van zijn mede-artsen en kan er sneller en preciezer een diagnose worden gesteld. Toch wordt niet iedereen er enthousiast van als een computer dit bepaalt. We hebben angst voor het onbekende en een gebrek aan vertrouwen. We zijn bang dat het systeem fouten maakt. Bovendien hebben we behoefte aan emotionele betrokkenheid, zeker als het om persoonlijke problemen gaat.
Ik ben een fervent voorstander van de inzet van ai, maar maak de kanttekening dat we niet aan menselijkheid voorbij moeten gaan. We kunnen de huisarts wel willen vervangen door een supercomputer, maar daar is de maatschappij nog niet aan toe. Wellicht is het een kwestie van wennen, zoals het bij reisbureaus is gegaan. Boekte iedereen voorheen zijn vakantie via een reisbureau, googlen we er tegenwoordig liever zelf op los. Uitfasering is de sleutel tot succes: door eerst te werken met een mixmodel, waarbij mens en technologie hand in hand gaan, gunnen we de mens gewenning. En over tien jaar, dan kunnen we ons misschien niet eens voorstellen dat we met een verkoudheidje ‘vroeger’ naar de dokter stapten.
Ja, de auto remt sneller dan een mens ooit zou kunnen. En ja, door slimme data-analyse wordt een klantenservice vele malen efficiënter. Maar laten we niet te hard van stapel lopen. Vertrouwen moet groeien. En tot die tijd hebben we liever, in elk geval nog een beetje, controle.
Auteur Wilbert van Beek is commercieel directeur bij Ictivity.
Dit artikel verscheen eerder in Computable Magazine nummer 1 2019.
