Kunstmatige intelligentie kan de wereld redden, maar alleen als zij radicaal wordt ingezet in dienst van mens, dier en natuur. Dat stellen emeritus prof. dr. Paul Jansen en dr. Bert Breij, beiden verbonden aan de School of Business and Economics van de Vrije Universiteit Amsterdam, in hun nieuwe boek Solidaire Technologie. Hoe AI de wereld kan redden. Het boek, dat op 18 september is verschenen, verwoordt de oproep van een brede wetenschappelijke en institutionele beweging die waarschuwt: zonder
Jansen en Breij gaan verder dan analyse alleen. In hun boek presenteren zij de basis van een model waarmee solidaire technologie beoordeeld, gestuurd en toegepast kan worden. Dit model is breed inzetbaar: in internationale onderzoeksprogramma’s, maatschappelijke projecten en zelfs politieke agenda’s. Kern ervan is dat technologie altijd getoetst moet worden aan negentien onderscheiden vormen van solidariteit – van ecologische en economische tot intergenerationele, culturele en digitale solidariteit.
Deze vormen worden in het boek verbonden aan toepassingen van kunstmatige intelligentie en thema’s als gezondheidszorg, klimaat, arbeid, onderwijs, veiligheid en mobiliteit. Zo ontstaat een concreet instrument waarmee bestuurders, beleidsmakers en organisaties AI niet alleen kunnen begrijpen, maar ook daadwerkelijk richting kunnen geven in dienst van een solidaire toekomst.
“Een affaire als de toeslagenaffaire vindt niet alleen in Nederland, maar in heel Europa en de wereld plaats. Daarbij worden data rücksichtslos ingezet. Dit kan in de hand gehouden worden door solidaire technologie. Wat er gebeurt en hoe dit aan te pakken, staat beschreven in ons boek,” aldus Breij.
Solidair, eerlijk en toekomstgericht
De officiële presentatie van Solidaire Technologie vond plaats op 18 september. Het boek werd toen aangeboden aan Victor van der Chijs, voorzitter van Deltalinqs, de ondernemersorganisatie voor het haven- en industriecluster (de private tegenhanger van het Havenbedrijf). Hij vertegenwoordigt 700 grote bedrijven en hun 192.000 medewerkers in de haven. Van der Chijs is tevens president-commissaris van de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM), waar ook de Brainport bij hoort. Hij is uitermate positief over het boek en beveelt het iedereen aan – ook de industriëlen in het havengebied.
De keuze is veelzeggend: de Rotterdamse haven is de motor van de Europese economie, maar kan die rol alleen behouden als technologie solidair, eerlijk en toekomstgericht wordt ingezet.
Solidaire Technologie verscheen gelijktijdig in een Nederlandse editie; spoedig daarna volgt een Amerikaanse editie. Het wordt nationaal en internationaal verspreid via de traditionele boekhandels. Het boek is daarmee niet alleen een studie, maar ook een manifest en een praktisch toetsingskader voor politici, bestuurders en burgers. Zoals de auteurs scherp schrijven: “Zonder solidaire technologie gaat Europa kopje-onder.”